Nhật Bản ăn Tết âm hay dương là câu hỏi thường gặp khi tìm hiểu về văn hóa và truyền thống của đất nước mặt trời mọc. Với những đặc trưng nổi bật trong cách đón năm mới, Nhật Bản mang đến cho du khách một bức tranh phong phú mà ít người có thể hình dung hết được. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng yakiniku.com.vn khám phá những phong tục tập quán đặc sắc của người Nhật trong dịp lễ quan trọng này.
Tết Nguyên Đán của người Nhật
Tết Nguyên Đán, hay còn được biết đến là “Shōgatsu”, là dịp lễ hội lớn nhất trong năm ở Nhật Bản. Khác với nhiều quốc gia châu Á khác, trong đó có Việt Nam, nơi tết được tổ chức theo lịch âm, Nhật Bản đã chuyển sang sử dụng lịch dương vào cuối thế kỷ 19 và hiện nay họ tổ chức Tết Nguyên Đán vào ngày 1 tháng 1 dương lịch.
Sự chuyển giao từ lịch âm sang dương
Sự chuyển giao từ lịch âm sang dương tại Nhật Bản diễn ra vào năm 1873. Khi đó, chính phủ Minh Trị đã quyết định áp dụng lịch dương để đồng bộ với các quốc gia phương Tây. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là truyền thống văn hóa của người Nhật bị lãng quên. Ngược lại, họ đã kết hợp cả hai yếu tố để tạo nên một phong cách Tết đặc trưng.
Người Nhật vẫn giữ lại nhiều phong tục truyền thống trong dịp Tết, từ việc trang trí nhà cửa đến các món ăn truyền thống. Những yếu tố này không chỉ gắn liền với tín ngưỡng mà còn thể hiện tình cảm gia đình sâu sắc.
Các phong tục tập quán trong ngày Tết
Vào dịp Tết Nguyên Đán, người Nhật thực hiện nhiều nghi lễ và hoạt động thú vị. Một trong số đó là việc chuẩn bị các món ăn truyền thống như osechi-ryori – một loại thực phẩm chứa đựng ý nghĩa tốt lành cho năm mới.
Không chỉ vậy, họ còn tiến hành dọn dẹp nhà cửa, mua sắm đồ đạc mới, và trang trí bằng những biểu tượng may mắn như “kadomatsu” (cây thông đặt trước cửa) và “shimekazari” (vòng hoa treo).
Những món ăn không thể thiếu trong ngày Tết
Osechi-ryori là món ăn tiêu biểu trong dịp Tết tại Nhật Bản. Mỗi món ăn trong osechi đều mang ý nghĩa riêng biệt. Ví dụ, cá herring là biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở, trong khi đậu đen tượng trưng cho sức khỏe.
Ngoài osechi, món “zoni” – súp được làm từ bánh mochi – cũng rất phổ biến. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn mang lại hy vọng cho một năm mới tràn đầy sức sống.
Nét văn hóa độc đáo trong dịp Tết
Người Nhật luôn coi trọng việc duy trì nét văn hóa dân gian. Trong dịp Tết, họ tổ chức nhiều hoạt động nhằm tôn vinh những giá trị truyền thống và thúc đẩy tinh thần đoàn viên, gắn bó giữa các thành viên trong gia đình.
Các lễ hội và sự kiện trong dịp Tết
Trong thời gian này, có nhiều lễ hội được tổ chức trên khắp cả nước. Một trong số đó là lễ hội Joya no Kane, nơi người dân cùng nhau đánh chuông chùa 108 lần để xua đuổi những điều xấu xa trong năm cũ và cầu chúc cho một năm mới bình an.
Bên cạnh đó, các hoạt động vui chơi, giải trí như thăm đền, chùa cũng diễn ra sôi nổi. Người dân thường mặc kimono và tham gia vào các nghi lễ truyền thống để cầu mong may mắn.
Ý nghĩa tâm linh trong ngày Tết
Ngày Tết không chỉ đơn thuần là một dịp lễ hội, mà còn mang đậm tính tâm linh. Người Nhật thường đến các đền, chùa để cầu nguyện cho sức khỏe và tài lộc cho gia đình. Họ tin rằng những lời cầu nguyện chân thành sẽ giúp đẩy lùi vận rủi và mang lại hạnh phúc.
Ngoài ra, những tấm thiệp chúc mừng năm mới “nengajo” cũng là một phần không thể thiếu trong phong tục Tết. Đây là cách mà người Nhật gửi gắm tâm tư và tình cảm tới bạn bè và người thân.
Tầm quan trọng của gia đình trong ngày Tết
Gia đình là trung tâm của mọi hoạt động trong dịp Tết. Người Nhật thường dành thời gian bên nhau, thưởng thức bữa tiệc truyền thống và trò chuyện về những điều tốt đẹp trong năm mới.
Đặc biệt, trẻ em cũng được xem là một phần không thể thiếu trong các hoạt động Tết. Chúng thường nhận được tiền lì xì từ ông bà, cha mẹ như một cách để chúc phúc và hy vọng cho tương lai tươi sáng.
Sự ảnh hưởng của văn hóa phương Tây
Dù vẫn giữ gìn nhiều truyền thống riêng, nhưng Nhật Bản cũng đã tiếp thu nhiều ảnh hưởng từ văn hóa phương Tây. Điều này thể hiện rõ ràng trong cách đón năm mới và các hoạt động vui chơi giải trí.
Các hoạt động vui chơi giải trí trong ngày Tết
Ngày nay, người Nhật không chỉ tham gia vào các nghi lễ truyền thống mà còn thích mê mẩn những hoạt động giải trí mới lạ. Thay vì chỉ ở nhà, nhiều gia đình chọn tổ chức tiệc tùng hoặc tham gia vào các sự kiện ngoài trời.
Các hoạt động như đi trượt tuyết, tham gia các lễ hội đường phố ngày càng trở nên phổ biến. Điều này thể hiện sự hòa quyện giữa văn hóa truyền thống và hiện đại, tạo nên một không khí lễ hội đa dạng và hấp dẫn.
Sự phát triển của công nghệ thông tin
Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, việc gửi thiệp chúc mừng hay những lời chúc trực tuyến trở nên phổ biến. Nhiều người chọn cách gửi những lời chúc qua mạng xã hội thay vì viết thiệp tay như trước đây.
Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra sự kết nối nhanh chóng hơn giữa mọi người. Tuy nhiên, vấn đề này cũng đặt ra câu hỏi về việc liệu thế hệ trẻ có còn giữ được những giá trị truyền thống hay không.
Văn hóa tiêu dùng trong dịp Tết
Người Nhật rất chú trọng đến việc mua sắm vào dịp Tết. Các trung tâm thương mại, cửa hàng thường trải qua một cuộc “bùng nổ” bán hàng trong mùa lễ hội này. Họ không chỉ mua sắm quà tặng mà còn lo lắng cho bữa tiệc Tết.
Tuy nhiên, với sự phát triển của nền kinh tế, văn hóa tiêu dùng cũng đang thay đổi. Người Nhật ngày càng có xu hướng lựa chọn những sản phẩm chất lượng cao, thể hiện sự tinh tế và gu thẩm mỹ trong cách tiêu dùng của mình.
Kỷ niệm và hành trình nhìn lại
Mỗi dịp Tết đến là lúc người dân Nhật Bản nhớ về quá khứ, về những kỷ niệm đáng nhớ trong năm qua. Họ không chỉ tưởng nhớ những người đã khuất, mà còn tự nhắc nhở bản thân về những điều cần cải thiện trong năm mới.
Cảm xúc và kỷ niệm
Ngày Tết mang lại cho người Nhật những cảm xúc đặc biệt, vừa hoài niệm vừa hào hứng. Những khoảnh khắc sum họp, những bữa tiệc gia đình không chỉ là dịp để thưởng thức món ăn ngon mà còn để chia sẻ những yêu thương và kỷ niệm đẹp.
Khi cùng nhau ngồi quanh bàn ăn, những câu chuyện vui buồn trong năm qua được kể lại, tạo ra một không khí gần gũi và thân mật. Chính những khoảnh khắc này làm cho dịp Tết trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Nhìn lại những mục tiêu đã đạt được
Trong không khí hân hoan của năm mới, người Nhật thường dành thời gian để xem xét lại những mục tiêu trong năm cũ. Họ tự hỏi bản thân về những gì mình đã đạt được, những thử thách nào đã vượt qua, và điều gì còn dang dở.
Điều này không chỉ giúp họ học hỏi từ những sai lầm mà còn tạo động lực cho những mục tiêu mới trong năm tiếp theo. Việc ghi chú và lập kế hoạch cho năm mới là một thói quen rất phổ biến trong văn hóa người Nhật.
Phát triển bản thân và cộng đồng
Một trong những giá trị cốt lõi của người Nhật là tinh thần phát triển bản thân và đóng góp cho cộng đồng. Trong dịp Tết, họ không chỉ nghĩ đến cá nhân mình mà còn quan tâm đến những người xung quanh, từ việc tham gia các hoạt động tình nguyện cho đến việc hỗ trợ cộng đồng.
Hành động này không chỉ mang lại lợi ích cho người khác mà còn tạo ra nguồn năng lượng tích cực cho chính bản thân họ, giúp nâng cao tinh thần và cảm thấy hạnh phúc hơn trong năm mới.
Kết luận
Thông qua việc tìm hiểu Nhật Bản ăn Tết âm hay dương, chúng ta có thể thấy được sự phong phú và đa dạng của văn hóa Nhật Bản trong việc tổ chức lễ hội này. Dù đã chuyển sang đón Tết theo lịch dương, nhưng những giá trị truyền thống vẫn được bảo tồn và phát huy mạnh mẽ.
Tết Nguyên Đán ở Nhật không chỉ là thời điểm để nghỉ ngơi, mà còn là dịp để người dân suy ngẫm, tri ân và xây dựng các mối quan hệ. Những phong tục độc đáo, những món ăn truyền thống, và các hoạt động ý nghĩa trong dịp này chắc chắn sẽ làm say lòng bất kỳ ai muốn khám phá vẻ đẹp văn hóa của đất nước mặt trời mọc.